Heb je het verhaal over Socrates en de drie zeven al weleens gehoord? Het verhaal is bedoeld om mee te nemen je dagelijks leven in. Het is bedoeld om je te helpen na te denken bij alles wat je zegt of wilt zeggen. Het gaat als volgt:

Socrates, een beroemde Griekse filosoof, zat in Athene op een bankje van de zon te genieten. Plotseling stapte er een man op hem af. "Socrates, ik moet je iets vertellen over je vriend die…" Voordat de man zijn zin kon afmaken, onderbrak Socrates hem en vroeg: "Het verhaal dat je mij wilt vertellen, heb je dat gezeefd door de drie zeven?" "De drie zeven? Welke drie zeven?", vroeg de man verbaasd.

"De zeef van de waarheid is de eerste zeef. Heb je onderzocht of datgene wat je me wilt vertellen waar is?" "Nee, ik hoorde het verhaal ergens…", zei de man.

"Is het verhaal dan wel door de tweede zeef gegaan, de zeef van het positieve? Is het iets positiefs wat je over mijn vriend wilt vertellen?", vroeg Socrates nu. Aarzelend antwoordde de man: "Nee, dat niet. In tegendeel zelfs…"

Socrates fronste zijn wenkbrauwen en zei: "Laten we dan de derde zeef gebruiken, de zeef van de noodzakelijkheid. Is hetgeen wat je mij wilt vertellen zo noodzakelijk dat ik het beslist moet horen?" "Nee, niet echt", antwoordde de man. Socrates glimlachte naar de man en zei: "Als het verhaal dat je wilt vertellen niet waar is, niet positief is en ook niet noodzakelijk is voor mij, belast mij er dan ook niet mee."

"Wees niet te snel met uw mond, en laat uw hart zich niet haasten een woord te uiten voor het aangezicht van God. Want God is in de hemel en u bent op de aarde. Laat daarom uw woorden weinig in aantal zijn. Want zoals de droom komt door veel bezigheid, zo ook het gepraat van de dwaas door veelheid van woorden." - Prediker 5:1-2

Afbreken

Woorden kunnen pijn doen. Dat zal je waarschijnlijk niet verbazen. Het is me in de achterliggende tijd opnieuw duidelijk geworden wat de impact van woorden kan zijn. Opmerkingen van mensen kunnen nog lang rondzingen in mijn hoofd. Soms zelfs maanden- of jarenlang. Met name als het gaat om opmerkingen die gerelateerd zijn aan het feit dat ik chronisch ziek ben. Goedbedoelde maar tegelijk ondoordachte opmerkingen kunnen ronduit pijnlijk zijn en hard binnenkomen. Het zal je maar gezegd worden: "Maar je zult niet de rest van je leven ziek zijn." Het feit dat ik chronisch ziek ben ben, houdt in dat ik juist voor de rest van mijn leven ziek zal zijn. Door die opmerking werd voor mijn idee de realiteit en de ernst van mijn situatie ontkend. Met als gevolg dat ik me onbegrepen en niet serieus genomen voelde.

Ook de dingen waarvan ik niet kan vergeten dat ik ze ooit gezegd heb en waar ik spijt van heb, kunnen lang bij mij blijven hangen. Want het is geen eenrichtingsverkeer. Het is me duidelijk geworden hoeveel impact mijn woorden kunnen hebben op anderen doordat ik gemerkt heb hoeveel invloed woorden hebben op mij. Ik ben echt niet beter en ik flap er ook geregeld het een en ander uit. Ik zeg ook dingen die ondoordacht, hard en pijnlijk kunnen zijn. Dan kan ik alleen maar instemmen met wat de Bijbel erover zegt. Ik vermoed dat je er wel iets van herkent en daarom wil ik je aanmoedigen om het te lezen met jezelf in gedachten en niet die ene opmerking van een ander:  

"Maar de tong kan geen mens temmen. Ze is een niet te bedwingen kwaad, vol dodelijk vergif. Door haar loven wij God en de Vader, en door haar vervloeken wij de mensen, die naar de gelijkenis van God gemaakt zijn. Uit dezelfde mond komen zegen en vervloeking voort. Dit behoort niet zo te zijn, mijn broeders [en zusters]." - Jakobus 3:8-10

"Hebt u iemand gezien die overhaast is met zijn woorden? Voor een dwaas is er meer hoop dan voor hem." - Spreuken 29:20 

Een voorbeeld

Een ander voorbeeld uit de Bijbel is het spreken van de vrienden van Job. De vrienden van Job zijn een praktijkvoorbeeld van hoe het niet moet in zo'n situatie. De eerste zeven dagen zaten ze in stilte bij Job in zijn ellende en verdriet, omdat 'zij zagen dat het leed zeer hevig was'. Maar toen ze eenmaal begonnen te spreken, beschuldigden ze Job ervan dat hij door eigen schuld zich in deze situatie bevond. Volgens hen moest Job wel iets zondigs gedaan hebben waarvoor God hem nu strafte door middel van veel tegenslagen (Job 4:7-9, 8:3-4, 11:13-16). Job wond er geen doekjes om hoe hij over hun woorden dacht:

"Wat zijn oprechte woorden krachtig! Maar wat betekent het straffen dat bij jullie vandaan komt? Willen jullie woorden bedenken om te straffen? Zijn de woorden van een wanhopige dan wind?"- Job 6:25-26

"Ik heb al vaak dergelijke dingen gehoord, jullie zijn allemaal moeitevolle vertroosters."..."Zou ík ook spreken zoals jullie, als jullie ziel in de plaats van mijn ziel was? Zou ik woorden aaneenrijgen tegen jullie, en zou ik mijn hoofd over jullie schudden? Ik zou jullie met mijn mond bemoedigen; medelijden zou mijn lippen inhouden."- Job 16:2,4-5

Opbouwen

Simpel gezegd kan het echt geen kwaad om soms (of vaak) gewoon even je mond te houden en eerst letterlijk tot tien te tellen voordat je iets zegt. Op meerdere plaatsen in de Bijbel wordt duidelijk dat het juist goed is om eerst na te denken voordat je met je woorden de stilte doorbreekt (Spr. 10:19). Het is niet de bedoeling dat je uit angst om het verkeerde te zeggen maar besluit om niets te zeggen. Want woorden hoeven echt niet altijd pijnlijk te zijn. Juist in het boek Spreuken komen beide kanten vaak terug: woorden kunnen afbreken, maar óók opbouwen.

"Er zijn er die als met dolksteken praten, ondoordacht, maar de tong van de wijzen betekent genezing."- Spreuken 12:18

"Het medicijn van de tong is een boom des levens, maar verkeerdheid erin is een breuk in de geest." - Spreuken 15:4

"Een woord op het juiste moment gesproken, is als gouden appels in zilveren schalen." - Spreuken 25:11 

Woorden kunnen dus op een hele positieve manier gebruikt worden. Ze kunnen heel bemoedigend, vertroostend en helend zijn. Het begint met luisteren, écht luisteren, naar wat iemand zegt in plaats van na een half woord wel ongeveer denken te weten wat iemand bedoelt. Ieder mens is naar Gods beeld gemaakt en door je woorden zorgvuldig te kiezen, door het goede te zeggen, wordt God verheerlijkt. Nee, dat betekent niet dat je het dan altijd goed zult doen en dat je nooit eens iets verkeerds zal zeggen (Jakobus schrijft dat als iemand niet in woorden struikelt, hij een volmaakt man is). Maar laat het je er niet van weerhouden om daar wel naar te streven. Het is te oefenen en God wil je helpen om het goede te doen. Laat deze overdenking een eerste aansporing zijn. Een aansporing om je te verdiepen in wat de Bijbel erover zegt, een aansporing om je woorden wijs te wegen. En als je dan probeert het goede te zeggen, mag je meebidden met wat er in de Bijbel staat:

"HEERE, zet een wacht voor mijn mond, behoed de deur van mijn lippen." - Psalm 141:3

"Laat de woorden van mijn mond en de overdenking van mijn hart welgevallig zijn voor Uw aangezicht, HEERE, mijn rots en mijn Verlosser!"- Psalm 19:15 

Deze overdenking is geschreven door Liza. Lees hier meer over haar en de andere gezichten achter 'In de Vallei'. Lees hier waar In de Vallei voor staat.

Heb je vragen of opmerkingen naar aanleiding van deze overdenking? Neem dan hier contact met ons op, of benader ons via social media.