Ik houd mijn ogen gesloten. Ik wil ze niet openen. Dit is niet waar. Dit kàn toch niet waar zijn. God? Ik blijf maar nee schudden, voel mijn tranen opkomen. 'Nee, niet waar…. God???' Een brok nestelt zich in mijn keel. Een baksteen in mijn buik. Ik voel hoe mijn wangen warm worden van mijn tranenvloed. Mijn hart schreeuwt het uit: WAAROM? Moet dit echt, Heere? Is dit werkelijk ergens goed voor?' Ik val stil, weet het niet meer, kan alleen maar nee schudden. Verbijstering en verdriet vullen mijn dagen. Ik heb geen woorden meer, mijn mond is als gesnoerd. Ik voel opstand tegen God. 'Waarom moeten deze lieve kinderen nu zonder moeder door het leven gaan? Waarom zo jong? Waarom…' 

Verlies, groot verlies. Wat een chaos en verdriet brengt het als een dierbare overlijdt. Iemand die je niet kan missen; niet wil missen; geen leven zonder hem of haar kan voorstellen. Wij maakten de afgelopen tijd twee keer mee hoe een jonge moeder weg werd genomen en een gezin achterbleef. De manier waarop wij dit beleven, wil ik graag ter bemoediging met je delen. Theorie over een onderwerp gaat vaak pas leven als je het meemaakt, dat is met veel dingen in het leven. Toch wil ik je wat globale theorie over rouw meegeven. In deze blog gaan we het hebben over rouw (en vriendschap). Wat kun je doen als een goede bekende wegvalt? Een vader of moeder van je vriendin of iemand anders die nauw verbonden was. Hoe kun je iemand bijstaan in dit intense verdriet?.

Een paar dagen later

Wat een rollercoaster… Mijn gedachten buitelen over elkaar. Vragen blijven zich maar opdringen in mijn hoofd. Vragen blijf ik afvuren naar de hemel. Ik zoek antwoorden, ik zoek rust, ik zoek troost…

Omdat ik niet meer weet wat ik moet denken en doen, pak ik mijn Bijbel. Ik blader naar Psalm 38 en David schuift aan bij mijn bureau. Vol verwondering lees ik hoe mijn hart vertolkt wordt door hem. 'David? Duizenden jaren geleden? Hoe is dit mogelijk? Ken jij werkelijk hetzelfde in je hart, David?' Ik voel de tranen opkomen, alweer… Ik weet eigenlijk niet of het van verdriet is of door iets anders. Ik lees dat het een boetpsalm is, maar mijn hart wordt vertolkt en vindt herkenning en rust.

Ik ben bezweken en volkomen verbrijzeld;

Ik schreeuw het uit vanwege het bonken van mijn hart.

Heere,

Al mijn verlangen ligt voor U open,

Mijn zuchten is voor U niet verborgen.

Mijn hart gaat tekeer, mijn kracht laat mij in de steek;

ook het licht in mijn ogen, alsof ik geen ogen heb.

Psalm 38 vers 9-11

Ik: 'Mag ik jou een vraag stellen, David?'

David: 'Zeker.'

Ik: 'Hoe kom jij hier doorheen?'

David: 'Hoe zou ik me hebben gevoeld toen ik deze psalm dichtte, denk je?'

Ik: 'Vreselijk.'

David: 'Klopt, er was niets, helemaal niets, meer over wat mij hoop gaf. En toch…. Terwijl ik aan het schrijven was, was het alsof ik liefdevol werd herinnerd aan God.'

Ik: 'Hoezo?'

David: 'Heb je de psalm verder gelezen?'

Ik: 'Ik begrijp je ommekeer niet, David.'

David: 'De ommekeer, lieve meid, komt als je alles loslaat en je ogen opheft naar God. Hij geeft je dan hoop en kracht. Je vreselijke dorst wordt gelest, je verzwakte ik versterkt.'

Ik: 'Hoe houd ik dat vast?'

David: 'Dat kan je niet, maar wat je wel kan, is blijven drinken uit deze Bron en blijven smeken om vernieuwde kracht.'

'Hij geeft de vermoeide kracht en Hij vermeerdert de sterkte van wie geen krachten heeft.' (Jesaja 40 vers 29)

Rouw is een divers iets; de één reageert heel anders dan de andere. Een correcte manier of tijd om te treuren bestaat niet. Heel verschillende emoties kunnen in korte tijd aanwezig zijn. Je krijgt er niet altijd hoogte van. Eén ding is wel duidelijk: er is een groot verdriet gekomen. Wat kun je doen als vriendin of betrokkene? Er zijn twee hele belangrijke dingen die op het oog onbelangrijk lijken: Luister en wees aanwezig. Luister naar hun verhaal (als ze wat kwijt willen). Geef geen oordeel en kom niet met oplossingen. Laat de situatie maar verdrietig zijn en intens (moeilijk), dat is wat rouw is. Met aanwezig zijn, bedoel ik fysiek aanwezig zijn. Dat kun je natuurlijk niet continu, dat is ook niet wat gewenst en bedoeld wordt. Veel mensen die een heftige periode van rouw hebben doorgemaakt geven aan dat het zo fijn was dat er gewoon mensen waren (fysiek). Vaak hoeven ze niet eens veel te zeggen of te doen, maar hun aanwezigheid was al genoeg. De vrienden van Job komen direct als ze horen dat Job in diepe rouw is gedompeld. De vrienden van Job zwijgen EEN WEEK! (Job 2), dat is nog eens ergens tijd voor nemen en laten zien dat je er 'gewoon bent'…

De dag van de begrafenis

Opnieuw slaan de golven over me heen. Opnieuw breekt mijn hart bij het zien van zo'n enorm groot verlies. Dat het vandaag zo definitief is, verbijstert me opnieuw. Ja, ik weet het wel: de dood is 'slechts' een doorgang naar het eeuwige leven, maar hallo, wij zijn hier nog! Kan iemand niet gewoon op een knopje 'doorspoelen' drukken?

Er zijn vijf stadia die samen een proces vormen waarin je leert leven met verlies van een dierbare. Het kunnen handvatten zijn die helpen enige grip te krijgen op de stormvloed van emoties. Niet iedereen maakt deze stadia door en er is geen vaste volgorde. De vijf stadia zijn: ontkenning (dit is niet waar), woede (waarom?), onderhandelen (Als ik ….. doe, dan ….. Vaak is hoop op herstel een grote drijfveer), depressie (ik wil niet meer/ik geef het op) en aanvaarding (Het is anders, maar ik ga verder met mijn leven). 

De eerste paar weken/maanden na de begrafenis

Oh, hoe kan ik nu sterk verlangen naar Jezus' wederkomst. Het is alsof ik het ineens begrijp: het ware leven is hier niet. Ik vraag mezelf af of ik ook zo'n sterk verlangen zou hebben gehad als we onze dierbaren niet hadden verloren. Romeinen 8 vers 28 borrelt in mij op: 'En wij weten dat voor hen die God liefhebben, alle dingen meewerken ten goede…' Ik durf die gedachte bijna niet toe te laten. Moesten zij sterven om mijn verlangen naar de nieuwe hemel en aarde aan te wakkeren? Een duidelijke 'nee' hoor ik mijn hart. 'Zij zijn niet gestorven om jouw verlangen aan te moeten wakkeren. Het feit dat zij in deze wereld, vol van de gevolgen van de zonde stierven, kan Ik echter wel gebruiken om jou meer te laten verlangen naar wat komen gaat.' Tranen vullen mijn ogen en ik dank God, mijn Vader, voor wie Hij is.

De eerste paar weken na de begrafenis komen er vaak nog veel mensen op bezoek. Mensen willen graag helpen, even contact hebben, en dat is op zichzelf prima en soms heel helpend. Praktische dingen komen ineens boven. 'Hoe gaan we nu dat en dat doen?' 'Wie kookt er nu?' Het is heel fijn dat, vooral in de eerste periode, mensen helpen. Als vriendin zal je zien dat de manier van leven opnieuw moet worden uitgevonden. Het duurt een poos voordat je een nieuw ritme hebt ontdekt, geef hen die tijd. Dring niet aan en neem niet te veel van hen over, dat zou alleen maar op korte termijn helpend zijn. 

Na wat meer maanden

Ik besluit om me meer te verdiepen in rouw, lees er artikelen over, zoek een boek erover en verdiep me in ervaringsdeskundigen. Ik wil weten hoe zij erdoor zijn gekomen. Wordt het weer beter? Op die laatste vraag vind ik gauw een antwoord. Nee, het wordt niet weer beter. Het wordt wel… ánders. En dat is eigenlijk ook logisch, want zou je ooit weer dezelfde kunnen worden als die je was voor het verlies? Natuurlijk niet en ook dat verlangen hoef je niet te hebben. Het kost tijd, heel veel tijd. Neem daarom ook je tijd. De maatstaven en snelheid van onze huidige wereld zijn niet bij te benen. We willen graag dat je zo snel mogelijk weer in de normale modus meedraait. Juist in een belangrijk proces van rouw is het belangrijk om niet te snel te gaan, dus: neem de tijd (lees deze zin nog eens extra langzaam).

Alles gaat ondertussen door, iedereen móet door. Het wordt weer lente… De eerste verjaardag na de begrafenis dient zich aan… en jij moet door. Die verjaardag kun je niet verwijderen uit je agenda, dus je stapt erin. Je neemt je verlies, je omarmt je verdriet en doorloopt de uren van zo'n eerste verjaardag. Er komt bezoek, er is taart en koffie, er wordt gelachen en ja… er wordt ook gehuild. Maar dat was goed en fijn. Het was… ánders. En zo hobbel je door al die eerste keren die je eigenlijk niet wilt en kunt doorlopen. Je bent totaal afhankelijk van God. Gelukkig weet de Heere dat ook en gaat Hij daarop in als jij Hem dat vraagt. Blijf smeken om hulp en blijf drinken van het Levende Water. Zo is Hij onzichtbaar aanwezig, draagt Hij je met onzichtbare handen op het pad van je leven. Zo blijf jij uitzien naar die dag wanneer God voor altijd alle tranen van je ogen zal afwissen. Die dag dat de dood er niet meer zal zijn. Die dag dat rouw niet meer bestaat. Ook geen verdriet en moeite zal er zijn, want die dingen zijn voorbijgegaan. (Openbaringen 21 vers 4)

Ik draag deze blog op aan de kleine en grote, lieve en dappere mensen die achterblijven. Het beste komt nog. 

Deze overdenking is geschreven door Karinda. Lees hier meer over haar en de andere gezichten achter 'In de Vallei'. Lees hier waar In de Vallei voor staat.

Heb je vragen of opmerkingen naar aanleiding van deze overdenking? Neem dan hier contact met ons op, of benader ons via social media.